Thiếu ngủ có thể ảnh hưởng tới mọi thứ từ trí nhớ tới vẻ ngoài, cân nặng và tinh thần. Nó còn được chứng minh là có thể gây chết người nếu xảy ra thường xuyên. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người có thói quen ngủ thất thường và không ngủ đủ hàng ngày tăng nguy cơ tử vong so với những người được ngủ đủ. Đáng chú ý hơn, những người ít ngủ dường như có nguy cơ cao hơn bị các bệnh.

Tổn thương nghiêm trọng thường liên quan tới mô hình giấc ngủ không lành mạnh và mệt mỏi. Nghiên cứu cho rằng lái xe trong trạng thái thiếu ngủ có thể gây nguy hiểm ngang với lái xe khi say rượu vì thời gian phản ứng bị ảnh hưởng bởi cả hai điều này. Ngủ quá ít cũng có thể làm tăng nguy cơ bị tai nạn ở nơi làm việc hay ở nhà.

Nguy cơ tiềm ẩn mắc một số bệnh mạn tính gia tăng khi chúng ta ngủ ít. Ngủ ít gây ra cả huyết áp cao và thấp, biến động đường huyết và các bệnh về tim. Nó cũng tấn công hệ miễn dịch và dẫn tới tăng cân.

Thiếu ngủ có liên quan với trầm cảm. Theo một cuộc thăm dò trên những người bị căng thẳng hoặc trầm cảm cho biết phần lớn những người này đều ngủ trung bình dưới 6 tiếng mỗi đêm.

Giấc ngủ là quan trọng để có hoạt động nhận thức thích hợp, liên quan tới học tập. Thiếu ngủ khiến bạn thiếu tỉnh táo và tập trung, khiến cho quá trình xử lý thông tin gặp khó khăn. Thiếu tập trung hạn chế khả năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, có nghĩa rằng những người bị mệt mỏi không thể học tập một cách hiệu quả.

Ngay cả khi bạn cố gắng học tập suốt cả ngày, bạn sẽ không thể ghi nhớ nếu không ngủ đủ để cơ thể có thể lưu lại lượng kiến thức này lâu dài. Khi không ngủ đủ, bạn sẽ bị hạn chế khả năng giải thích chính xác các sự kiện, khiến bạn khó phản ứng thích hợp với các tình huống đang trải qua hoặc khó đưa ra những quyết định thông minh và hiệu quả.

BS Cẩm Tú

(Theo Boldsky)

Tránh nằm trên giường lún: Tốt nhất, bạn nên sử dụng một loại đệm cứng cho trẻ, thay vì các loại đệm mềm lún hoặc đệm nước. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, bạn không nên sử dụng các loại đệm gối mềm, bằng bông hoặc để các loại thú nhồi bông trong khu vực ngủ của trẻ. Nói cách khác, bất cứ thứ gì có thể trùm lên hoặc che phủ đầu trẻ trong khi ngủ thì bạn nên tránh sử dụng.

Không sử dụng các dụng cụ hỗ trợ nôi/cũi: Không cần thiết phải sử dụng gối có hình nêm, chăn mền để đệm phía dưới chân của trẻ. Hãy để trẻ ngủ khi chân có thể chạm được vào phần cuối của nôi/cũi. Dùng đệm vừa khít với kích thước nôi và chèn ga đệm thật chặt. Khung nôi/cũi nên đủ cao để trẻ không thể bò hoặc trườn ra được.

Tránh không che, trùm đầu của trẻ: Chăn chỉ nên được đắp ngang ngực của trẻ và nên để hai tay của trẻ ra ngoài chăn để tránh tình trạng chăn có thể di chuyển, trùm lên đầu trẻ gây ngạt thở. Bạn có thể dùng chăn làm từ cotton nhẹ hoặc vải màn để tránh tình trạng trẻ lăn, quấn chăn trong khi ngủ.

Tránh không để trẻ bị quá nóng: Khi ngủ, nên cho trẻ mặc quần áo nhẹ nhàng. Không nên bó, quấn trẻ quá chặt khi ngủ và thường xuyên kiểm tra bằng cách chạm vào da trẻ xem trẻ có bị nóng quá hay không.

Tạo môi trường thoải mái khi ngủ: Đây là một điều rất quan trọng. Hãy để trẻ ngủ trong môi trưởng đủ mát, thoải mái với nhiệt độ quanh khoảng 20 độ C cho trẻ.

Tiêm chủng: Một nghiên cứu tại trường Y tế công cộng Berlin đã cho thấy rằng: việc tăng mức độ bao phủ của vaccine bạch hầu – uốn ván – ho gà sẽ có liên quan tới việc giảm tỷ lệ tử vong do SIDS. Những khuyến cáo mới nhất về lịch tiêm chủng loại vaccine này cần nhấn mạnh đến việc không chỉ giúp trẻ phòng ngừa một số bệnh nhiễm trùng mà còn có thể giúp dự phòng được nguy cơ mắc phải hội chứng SIDS. Do vậy, hãy đảm bảo rằng trẻ đã được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch các loại vaccine cần thiết.

Sử dụng núm vú giả: Viện Nhi khoa Hoa Kỳ đang cân nhắc đến việc sử dụng núm vú giả để dự phòng hội chứng SIDS. Tuy nhiên, nếu trẻ không muốn dùng hoặc nếu núm vú giả thường xuyên bị rơi ra khỏi miệng trẻ, thì bạn cũng không nên ép trẻ dùng nữa. Nếu bạn đang cho trẻ bú, thì bạn nên đợi đến khi trẻ hình thành thói quen bú mẹ tốt rồi hãy cho trẻ dùng núm vú giả. Sẽ mất từ 3-4 tuần để trẻ hình thành thói quen này.

Sử dụng công nghệ: Ngày nay, có rất nhiều thiết bị công nghệ hoặc  các ứng dụng hiện đại có thể được sử dụng để giúp bạn theo dõi trẻ qua màn hình camera, để biết được nhiệt độ cơ thể hoặc các dấu hiệu sinh tồn (nhịp tim, hơi thở) của trẻ khi ngủ. Bạn có thể cân nhắc đến việc sử dụng các công nghệ này, nếu được.

Ngủ chung phòng với trẻ: Cha mẹ nên ngủ chung phòng với trẻ để tiện cho việc cho bú vào ban đêm và theo dõi trẻ. Bạn có thể đặt nôi, cũi của trẻ gần với giường ngủ của bạn để tiện cho việc chăm sóc trẻ.

Không ngủ cùng giường với trẻ: lý tưởng nhất, trẻ sơ sinh không nên ngủ cùng giường với cha mẹ, người lớn hoặc anh chị em ruột hay các trẻ khác. Trẻ sinh đôi, sinh ba nên được ngủ riêng rẽ. Nếu bản thân bạn hoặc vợ/chồng là người uống rượu, hút thuốc hoặc dùng một số loại thuốc ngủ thì bạn lại càng không nên để trẻ ngủ chung giường. Hút thuốc hoặc sử dụng một số chất như thuốc hoặc rượu có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc phải hội chứng SIDS và tăng nguy cơ bị ngạt thở của trẻ, nếu ngủ chung giường.

Th.s Trần Thu Nguyệt

(Viện Y học Ứng dụng Việt Nam)

Luôn cảm thấy mệt mỏi

Nếu hệ tiêu hóa bị suy yếu do chế độ ăn kém, nó sẽ gây stress cho hệ miễn dịch. Cơ thể được tạo thành từ vi khuẩn. Nếu ruột chứa quá nhiều vi khuẩn xấu và không được cân bằng với vi khuẩn tốt, hệ miễn dịch liên tục bị ức chế và cuối cùng là trở nên yếu hơn. Vì vậy, nếu bạn luôn cảm thấy mệt mỏi, hãy chú ý đến việc cải thiện sức khỏe đường ruột trước tiên.

Hơi thở hôi

Khi nấm men, nhiễm trùng hoặc vi khuẩn xấu xuất hiện nhiều trong hệ tiêu hóa, bạn có thể bị hơi thở hôi và kèm theo vị chua trong miêng. Hơi thở hôi là một dấu hiệu dễ nhận biết cho thấy hệ tiêu hóa có vấn đề.

Táo bón

Khi đường ruột khỏe mạnh, bạn sẽ đi ngoài thường xuyên không đau. Táo bón là dấu hiệu đường tiêu hóa có vấn đề. Nếu chất thải không được loại bỏ ra khỏi cơ thể, nó có thể bị tồn đọng và giải phóng độc tố có hại trong. Bạn cần xem lại chế độ ăn uống, sinh hoạt để khắc phục tình trạng này.

Táo bón là một trong những dấu hiệu tố đường ruột của bạn đang có vấn đề

Ngủ kém

Giấc ngủ cũng là một chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe đường ruột. Nếu thức dậy trong đêm, đặc biệt là vào những thời điểm giống nhau, đây có thể là dấu hiệu không tốt và bạn cần kiểm tra.

Rối loạn da khó lành

Bạn đã từng nghe nói đến các mụn trên mặt có liên quan tới hệ tiêu hóa. Da cũng là một cơ quan. Nó là sự biểu hiện bên ngoài của phổi, và nếu bên trong có vấn đề, bạn có thể nhận thấy bất thường trên da mặt. Cơ thể sẽ sinh bệnh và các mụn trên mặt, đặc biệt ở vùng má là một chỉ báo lớn cho thấy đường ruột của bạn cần hỗ trợ.

Dễ lo lắng hoặc nổi cáu

Bộ não có liên quan trực tiếp đến sức khỏe tiêu hóa của bạn. Vì vậy, nếu bạn đang cảm thấy lo lắng, chán nản, hay cáu kỉnh, đó có thể là dấu hiệu cho thấy cơ quan này đang bị ốm. Có hàng triệu tế bào thần kinh trong thành ruột tạo nên hệ thống thần kinh ruột (ENS). Vi khuẩn tốt trong ruột sẽ tác động tích cực đến tâm trí.

Bị nhiễm trùng thường xuyên

Nhiễm trùng thường xuyên cũng là dấu hiệu sức khỏe hệ tiêu hóa bị giảm sút. Khi hệ miễn dịch bị tác động và “bận” chống lại vi khuẩn xấu, chúng ta dễ bị các nhiễm trùng.

Khó tập trung

Khi bị các rối loạn tiêu hóa, bạn cũng dễ nổi cáu vì thường xuyên cảm thấy khó chịu. Hãy lắng nghe cơ thể để nhận biết những dấu hiệu rối loạn.

BS. Nhật Nguyệt

Tức nặng ngực: Cảm giác lồng ngực bị đè nén, bị một gánh nặng đè lên có thể là triệu chứng của những bệnh lý rất nguy hiểm đến tính mạng: Nhồi máu cơ tim, bóc tách động mạch chủ, thuyên tắc phổi, loạn nhịp tim. Tại thời điểm này, bạn cần phải gọi bác sĩ ngay lập tức.

Nhìn thấy các vật thể nổi: Nhìn thấy những mảnh vỡ nhỏ xuất hiện dưới dạng những đốm đen hoặc những sợi dây trôi nổi trước mắt. Các vật thể hoặc điểm nổi trong tầm nhìn có thể là dấu hiệu của một rối loạn nguy hiểm như bong hoặc vỡ võng mạc, viêm nhiễm trong mắt. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, có thể mất thị lực sâu và vĩnh viễn.

Sốt cao kéo dài: Có nhiều nguyên nhân gây tình trạng sốt cao kéo dài. Tuy nhiên, nếu sau khi dùng thuốc hạ sốt mà không giảm, đặc biệt có kèm theo các triệu chứng: Buồn nôn, nôn, ho, nhức đầu… Bạn cần đi khám. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng (bao gồm cả coronavirus) và viêm phổi kèm theo.

Khó thở không rõ nguyên nhân: Nếu xuất hiện không rõ nguyên nhân (không phải căng thẳng về thể chất), có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng về tim.

Tầm nhìn đột nhiên bị mờ:  Đối với những người bị tiểu đường, tăng huyết áp và cholesterol cao mãn tính, triệu chứng này cảnh báo tình trạng toàn thân đang trở nên tồi tệ hơn. Trong trường hợp không có bệnh lý, nó có thể cho thấy sự phát triển của bệnh đái tháo đường hoặc bệnh đa xơ cứng.

Đau vai đột ngột, dữ dội: Điều này cũng có thể rất nguy hiểm, báo hiệu sự phát triển của một cơn đau tim. Hầu như bất kỳ triệu chứng đau nào xuất hiện đột ngột và nặng lên nhanh chóng đều cần đến bác sĩ khẩn cấp.

Nhìn đôi (song thị): Đó là tình trạng nhìn thấy một vật thành hai, đây cũng là triệu chứng cảnh báo các tình trạng như tăng huyết áp, bệnh lý não và đột quỵ. Nếu xảy ra bận cần liên hệ với bác sĩ trị liệu ngay.

Yếu một bên cơ thể:  Điều này có thể chỉ ra một cơn đột quỵ. Cần phải khám gấp bởi nhân viên y tế.

Tiêu chảy kéo dài hơn một ngày: Một triệu chứng nguy hiểm khác cần được chăm sóc y tế, đó là tiêu chảy kéo dài hơn 1 ngày. Tình trạng này làm giảm đáng kể mức kali trong cơ thể, dẫn đến phát triển các biến chứng nghiêm trọng.

Sưng phù chân, bàn chân, mắt cá chân: Đây là một trong những dấu hiệu của bệnh suy tim sung huyết, bệnh gan, thậm chí là ung thư.

Một mắt nhìn kém: Sự thay đổi tầm nhìn ở một mắt cho thấy một trong những mạch máu ở cổ bị đột quỵ hoặc tắc nghẽn. Nếu bỏ qua triệu chứng này sẽ rất nguy hiểm.

Nguyễn Liên Ninh

(Theo MDF 2/2021)

Lão hóa da xảy không loại trừ một ai vì đây là một tiến trình mặc định của cuộc sống.

Quá trình lão hoá xảy ra trong tất cả các lớp da và những thay đổi trong các lớp này sẽ thể hiện lên bề mặt da như là các dấu hiệu của lão hóa. Khi cơ thể già đi, quá trình tăng sinh cũng như tái tạo tế bào chậm dần và sự sản sinh lipid bị suy giảm khiến cho làn da bị thô ráp và sần sùi hơn.

Nguyên nhân dẫn đến lão hóa da

Có 2 nhóm chính là yếu tố nội sinh và yếu tố ngoại sinh. Trong đó, yếu tố nội sinh là nhóm nguyên nhân không thể tránh và thay đổi được; yếu tố ngoại sinh là yếu tố có thể phòng ngừa được.

Yếu tố nội sinh là các yếu tố bên trong cơ thể gây nên quá trình lão hóa gồm yếu tố di truyền, sự thay đổi các hormon theo thời gian và tình trạng bệnh lý của cơ thể.

Yếu tố ngoại sinh là các yếu tố gây lão hóa từ bên ngoài cơ thể, có rất nhiều yếu tố nhưng quan trọng và thường ảnh hưởng đến quá trình lão hóa da nhất đó là ánh nắng mặt trời. Khi tiếp xúc trực tiếp hay làm việc dưới ánh nắng mặt trời thường xuyên mà không bảo vệ hay che chắn da kỹ, tốc độ lão hóa da sẽ tăng lên gấp nhiều lần. Ánh nắng mặt trời gây rối loạn hoạt động và tổn thương tế bào qua tạo các gốc oxy hóa tự do, đồng thời cũng gây phá vỡ cấu trúc da và làm tăng những men tiêu collagen làm giảm collagen, độ đàn hồi của da. Đáng chú ý nhất trong nhóm yếu tố ngoại sinh và cũng là nhóm thủ phạm chính gây lão hóa da sớm rất phổ biến nói chung đó là việc sử dụng bừa bãi các sản phẩm tiếp xúc trên da như kem tẩy trắng, kem bôi dưỡng, kem trộn, kem đặc… không rõ nguồn gốc.

Các dấu hiệu lão hóa da.

Nhận biết da bị lão hóa

Lão hóa da là do các collagen và elastin trong da giảm dần, làm cho da giảm săn chắc và độ đàn hồi kém hơn. Sự sinh sản tế bào cũng chậm dần lại, cho nên lão hóa da sẽ tiến triển tích lũy dần theo thời gian.

Các dấu hiệu lão hóa da sẽ ngày càng tăng lên cùng thời gian, khi da lão hóa sẽ có 3 biểu hiện chính:

Bề mặt da khô, thô ráp: Do các tế bào giảm khả năng giữ nước, các tế bào chết trên bề mặt da có xu hướng kết dính lại làm da có xu hướng khô và thô ráp, dần dần làm da không còn mượt mà nữa.

Rối loạn sắc tố da: Nhẹ thì thấy da xỉn màu mất độ sáng hồng, nặng thì có những đốm tăng sắc tố xen kẽ là những đốm giảm sắc tố mà người ta hay gọi là “đồi mồi”.

Da chảy nhão, có nhiều nếp nhăn: Các sợi đàn hồi trong da dày, dễ đứt gãy và chảy nhão. Điều này làm da mất độ đàn hồi, chảy nhão và hình thành nếp nhăn. Da vùng mắt là một trong những nơi đầu tiên dễ hình thành nếp nhăn khi da bị lão hóa.

Một dấu hiệu nữa cũng thường xảy ra là sự tích và tiêu mỡ ở một số vùng. Ví dụ như mỡ ở lưng bàn tay bàn chân thì tiêu đi trong khi mỡ được tích lũy nhiều ở vùng eo, mông,…

Càng sớm quan tâm, càng chậm lão hóa

Khi cơ thể già đi, quá trình tăng sinh cũng như tái tạo tế bào chậm dần và sự sản sinh lipid bị suy giảm khiến cho làn da bị thô ráp và sần sùi hơn.

Ngoài ra, từ độ tuổi 25 trở đi, mỗi năm làn da bị mất đi 1% lượng collagen. Độ đàn hồi của da suy giảm và các nếp nhăn, tình trạng chảy xệ, chùng nhão da xuất hiện… nhưng nổi bật hơn cả là vấn đề về sắc tố da với các thương tổn sạm nám, đốm nâu…, đặc biệt trên da vùng “mặt tiền”. Trong đó, chống nắng là một phương pháp hiệu quả và quan trọng giúp ngăn ngừa tình trạng lão hóa da sớm. Nên bôi kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, bảo vệ vật lý gồm dùng nón, mắt kính, ô, găng vớ, quần áo, khẩu trang vải khi ra ngoài trời nắng và hạn chế ra nắng nhất là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.

Hiện tại chưa có giải pháp nào hữu hiệu để giúp làm chậm hoặc dừng lại tiến trình lão hóa nội sinh, nhưng có thể ngăn ngừa tình trạng lão hóa da sớm do các yếu tố môi trường.

Ngoài ra, cần có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi và làm việc hợp lý như không thức khuya, không hút thuốc lá, tập thể dục thể thao thường xuyên, uống nhiều nước để giúp ngăn ngừa tình trạng lão hóa da.

Cũng cần chú ý đến lượng nước đưa vào cơ thể và tránh ăn quá nhiều chất ngọt. Chăm sóc da đúng cách. Massage và đắp mặt nạ là phương pháp thường được lựa chọn nhiều nhất để duy trì làn da đẹp. Cần lưu ý động tác massage phải đúng cách, nếu không sẽ bị phản tác dụng.

Ngoài ra còn nhiều phương pháp khác như kem dưỡng, hoặc sử dụng máy cho da thở oxy, đưa dưỡng chất trực tiếp vào da như vitamin C, E, tế bào gốc… Cung cấp các chất giúp làm chậm lão hóa bằng các viên uống bổ sung như vitamin E, A, C, selenium,… Tuy nhiên cần cẩn thận, tránh tình trạng uống quá liều, nên tham khảo, tư vấn cẩn thận trước khi sử dụng.

 

TS.BS. Lê Thái Vân